KALİTELİ SİİRT BATTANİYESİ

Siirt’in en önemli simgelerinden biri, Siirt insanlarının el sanatı becerilerini yansıtan Siirt battaniyesi önemini yıllardır sürdürmeye devam ediyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin de özelliklerini yansıtan Siirt battaniyesi  tiftik keçilerinin kıllarından yapılıyor. Her ürünün olduğu gibi battaniyelerinin de kalitesi farklılık göstermektedir. Peki kaliteli Siirt battaniyesi nasıl olur ? Ne gibi özelliklere sahiptir ?

Tiftik, battaniye olarak dokunmadan önce abacılık el sanatında kullanılmaya başlamış daha sonra battaniye ve seccade dokumacılığına geçilmiştir. Günümüzde tiftikten sadece battaniye değil  çanta, turistik heybe, atkı, başlık, yelek ve çeşitli süs eşyaları da yapılmaktadır.

Geçmişi Cumhuriyet’imizin kuruluşunun öncesine dayanan Siirt battaniyesi  ilk başlarda 40-20 cm eninde üretilip, genelde evlerde eşyalar için örtü amacıyla kullanılmak amacıyla dokunmaktaydı. Günümüzde tek kişilik, çift kişilik ve battal boy olmak üzere 3 farklı battaniye türü üretiliyor. Tek kişilik battaniyelerin eni 115 cm boyu 190 cm olup, çift kişilik battaniyelerde en 160 cm olurken, boyları 220 cm olmaktadır. Battal boy olarak adlandırılan battaniyelerin ise eni 2 metre olup, boyu 220 cm uzunluğundadır. Battal boy battaniyeler genelde evlerde halı olarak ya da yatak örtüleri olarak kullanılmaktadır.

Siirt battaniyesi 1977 yılında Türk Standartları Enstitüsü tarafından tescil edilmiştir. Özellikle turistik alanlarda geniş bir alıcı kitlesi bulan battaniyeler kullanılan tiftiğin kalitesine göre farklı fiyatlardan alıcı bulmaktadırlar. Her ürünün kalitesinde farklılıklar olabildiği bilinmektedir. Bu farklılıklar Siirt battaniyesi için de mevcuttur. Kaliteli Siirt battaniyesi ilk bakışta anlaşılmasa da titiz incelemeler sonrası ince işçilik ayırt edilebilecektir.

Tiftik Çeşitleri Kaliteyi Belirliyor

Siirt battaniyeleri tiftik keçilerinin tiftiklerinin dokunarak işlenmesinden oluşmaktadır. Tiftiğin kullanım alanlarını şu şekilde belirtebiliriz:

• Elbise üretimi, kumaş yapımlarında,
• Keçe ve fötr şapka yapımlarında,
• Eldiven, çorap, şapka, şal ve baş örtüsü gibi aksesuarların yapımında,
• Özellikle kalın tiftikler halı ve battaniye yapımında,
• Döşemelik kumaş ve triko üretiminde,
• Ayakkabı, bot ve terlik yapımında,
• Peruk ve çocuk oyuncakları yapımında,
• Boya sanayiinde,

Bunlar gibi birçok sektörde tiftik hammadde olarak kullanılmaktadır.Kaliteli Siirt battaniyesi için de tiftiğin kalitesi önemlidir. Bu bağlamda 3 çeşit tiftikten bahsedebiliriz.

• 1. kalitede tiftik
• 2. Kalitede tiftik
• 3. Kalitede tiftik

Piyasadaki en kaliteli Siirt battaniyesi  1.kalite tiftikten yapılmış olandır. Tiftikteki kalite arttıkça battaniyenin fiyatı yükselmektedir. Tiftik kalitesinin yanında dokumanın sıklığı, işi yapan ustanın becerisi gibi faktörler de kaliteli Siirt battaniyesinin farkını ortaya çıkarır.

Bir battaniye yapılırken öncelikle tiftik keçisinin kırpılan tiftikleri renklerine ve cinslerine göre ayrılır. Beyaz, siyah, kahverengi, devetüyü, gri  vs. farklı renk türleri mevcuttur. Kesilen tiftikler kirman ile eğrilip iplik elde edilir. Elde edilen bu ipliklerle ile battaniye dokuma işlemlerine geçilir. Tezgahlarda, tezgah başına günlük bir adet battaniye dokunmaktadır. Battaniye üretiminde kesinlikle boya kullanılmamakta, tamamen tiftiklerin doğal renkleri battaniyelere yansımaktadır.